ثبت و کاوش همزمان برای یک اثر تاریخی قلعه قبان ماکو “مرمت و کاوشهای”


باستانشناسی قلعه «قبان ماکو» همزمان با ثبت این اثر باقی مانده از دوره تیموری که در شهریورماه سال جاری واجد ارزش ثبت شناخته بود و روز گذشته ثبت آن با شماره ۳۱۵۴۳ ابلاغ شد، از ماه آینده آغاز میشود.
علی خورابلو، مدیر اداره میراث فرهنگی شهرستان ماکو با اعلام این خبر گفت: براساس تفاهمنامه منعقد شده بین اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری استان اذربایجان غربی و منطقه آزاد ماکو مرمت و کاوشهای باستان شناسی این قلعه در دستور کار قرار گرفته است.
به گفته وی، مرمت این اثر تاریخی که در ۱۰ سال گذشته مورد مرمتهای اضطراری در بخشهای حمام، برجهای شاهنشین و قسمتی از دیوارهای قلعه قرار گرفته بود از روز گذشته با پاکسازی یکی از برجها و بندکشی آن و مرمت یکی از دیواره های اصلی قلعه که در اثر عوامل طبیعی تخریب شده بود آغاز شده است.
او در ادامه از آغاز نخستین فصل کاوشهای باستانشناسی در این قلعه از ماه آینده خبر داد.
فرهاد نظری، مدیرکل دفتر ثبت آثار و حفظ و احیاء میراث معنوی و طبیعی نیز در این زمینه اظهار کرد: از تاریخ ثبت، این اثر تحت حفاظت و نظارت سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری است و هرگونه دخل و تصرف یا اقدام و عملیاتی که منجر به تخریب یا تغییر هویت شود، جرم محسوب و مرتکب مشمول مجازاتهای قانونی خواهد شد.
براساس این گزارش، این قلعه با مساحتی بیش از ۲۵۰ هکتار با دیوارها، برجها و باروهای بلند، شاهنشین ، حمام و زندان از جمله آثار دیدنی و تاریخی شهر ماکو است. قلعه «قبان ماکو» دارای اتاقها و دیوارهای فروریخته در ارتفاع ۴۰ متری است که به عنوان جانپناه و انبار غله و غذا مورد استفاده قرار میگرفته است. این بخش که بلندترین نقطه در محل قلعه و از مهمترین بخشهای آن به شمار میرود، بیش از ۱۵۰ متر طول و ۵ متر عرض داشته و از شرق به غرب امتداد یافته است.
برخی از دیوارها و اتاقهای این بخش به علت در امان ماندن از بارش برف و باران در زیر چتر سنگی کاملا سالم و دست نخورده باقی مانده است. وجود تونلهای مخفی زیرزمینی و تو در تو که علت ایجاد آنها به درستی روشن و مشخص نشده، از دیگر بخشهای این قلعه است. دهانه تعدادی از این تونلها به مرور زمان تقریبا مسدود شدهاند.
برخی از این تونلها به بالاترین محل قلعه با راههای پر پیچ و خم و سخت گذر ارتباط دارد که شواهد موجود بیانگر آن است که از این تونلها در این قلعه به عنوان راه مخفی برای فرار یا راههای اضطراری استفاده میشده است .
به علت منحصر به فرد بودن قلعه ماکو و معماری بی نظیر آن در ارتفاع بالا در زیر بینظیر ترین چتر سنگی جهان مطالعه دقیق و اطلاعات کاملی از زمان ساخت و مورد استفاده آن صورت نگرفته است که انتظار میرود با آغاز کاوشهای باستانشناسی در این قلعه سوالات یادشده پاسخ داده شوند.
این قلعه بر اساس سنگ نوشتهای که در داخل این قلعه موجود است در ۳۸۴ سال قبل به دستور شاه عباس دوم صفوی به سبب اینکه محلی برای راه زنی دزدان تبدیل شده بود فتح و بعد از آن تخریب شد.
/ایسنا
![]() |
![]() |